|
İngilizler 1914 yılı Aralık ayında Türk
dostu saydıkları Hidiv Abbas Hilmi Paşa'yı yönetimden uzaklaştırarak, Mısır ve Süveyş
Kanalı'na tamamen egemen oldular.
Bahriye Nazırı ve 4. Ordu Komutanı Cemal Paşa'nın, 14 Ocak 1915'te
14.000 deveyle iki koldan Süveyş Kanalı'na yaptığı harekat (1.Kanal Savaşı) başarılı
olamadı. 4 Şubat 1915'te Birüsseba-Gazze'ye geri dönüldü.
1916 yılında Süveyş Kanalı'nı almak için 2. Kanal Harekatı yapılırken,
Mekke Şerifi Hüseyin İngilizlerin kışkırtmasıyla Osmanlı Devleti'ne karşı
ayaklandı. Ayaklanmanın bastırılması için 4. Ordu'dan bir kısım birlikler Hicaz'a
gönderildi. Ordunun geri kalan kısmıysa, Gazze - Şeria - Birüsseba hattında
savunmaya çekildi. 1917 baharında İngilizler, Gazze'ye saldırdı. 1. ve 2. Gazze Savaşları
yapıldı. İngilizler Türklerin kahramanca savunması karşısında çekilmek zorunda
kaldılar. Takviyelerini artırmaya başlayan İngilizlerin Filistin Cephesinde
toplanmaları üzerine, Cemal Paşa'nın uyarısıyla Yıldırım Ordularının Irak
cephesinde kullanılmasından vazgeçilerek Filistin ve Suriye'de kullanılması kararlaştırıldı.
Aynı yıl 7. Ordu Komutanlığı'na atanan Mustafa Kemal Paşa, Yıldırım Ordular
Komutanı General Falkenhayn ile anlaşamadı. Harbin yönetimini tenkit eden iki rapor
yazarak 6 Ekim 1917'de komutanlıktan istifa etti. Savaş hazırlıklarını tamamlayan İngilizler,
24 Ekim 1917'de 138.000 askerle taarruza başladılar. Birüsseba-Gazze Savaşı'nı
kazandılar. 9 Kasım 1917'de Kudüs düştü.
General Allenby komutasındaki İngiliz kuvvetlerinin Mart 1918
başı ile 18 Mayıs arasındaki Telazur, 1. ve 2. Salt-Amman taarruzları başarıyla
durduruldu. Yığınaklarını artıran ve mevcudu 460.000'e yükselen İngiliz ordusunun
19 Eylül 1918'de Filistin'de başlattığı taarruz hızla gelişti ve Filistin tamamen
İngilizlerin eline geçti. |
|